تأثیر موسیقی مورد علاقه بر بهبود عملکرد فیزیکی و ذهنی
وقتی صداها به قدرت تبدیل می‌شوند
آیا تا به حال دقت کرده‌اید هنگام شنیدن موسیقی برای بهبود عملکرد ورزشی مورد علاقه‌تان ناگهان انگیزه بیشتری برای ورزش پیدا می‌کنید؟ یا اینکه یک قطعه خاص می‌تواند انرژی‌تان را در وسط تمرین بالا ببرد؟ این احساس‌ها تصادفی نیستند. تحقیقات جدید نشان داده‌اند که موسیقی، به‌ویژه اگر مطابق سلیقه‌ی شخصی شما باشد، می‌تواند عملکرد ورزشی را در سطوح مختلف بهبود بخشد.
تأثیر موسیقی بر تمرین فقط به ایجاد حال خوب خلاصه نمی‌شود؛ بلکه سیستم عصبی، هورمونی، روانی و حتی متابولیسم بدن شما را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد. در این مقاله، با تکیه بر این تحقیق، می‌خواهیم ببینیم چرا و چطور موسیقی مورد علاقه می‌تواند شما را به سطح بالاتری از عملکرد فیزیکی برساند.
موسیقی، تمرین و بدن؛ یک رابطه‌ی پیچیده و قدرتمند
موسیقی به سه روش اصلی بر عملکرد ورزشی اثر می‌گذارد:
1 - تنظیم ضربان قلب و سیستم عصبی
مطالعات نشان داده‌اند که موسیقی می‌تواند تأثیرات مثبتی بر ضربان قلب و فعالیت سیستم عصبی داشته باشد. در برخی پژوهش‌ها مشاهده شده است که گوش دادن به موسیقی مورد علاقه پس از تمرین، منجر به افزایش فعالیت پاراسمپاتیک (که به بهبود ریکاوری کمک می‌کند) شده است. همچنین، موسیقی دلخواه می‌تواند از کاهش HRV (تغییرات ضربان قلب) جلوگیری کند؛ امری که به حفظ تعادل سیستم عصبی در زمان استرس ورزشی کمک می‌کند.
2 - بهبود جریان خون و کاهش سطح لاکتات
یکی از تأثیرات مهم موسیقی، افزایش کارایی سیستم قلبی عروقی است. مطالعات نشان داده‌اند که موسیقی با تمپو سریع می‌تواند باعث افزایش خروجی قلب و مصرف اکسیژن (VO2) شود، در حالی که مقاومت عروقی کاهش پیدا می‌کند؛ به عبارتی، جریان خون به صورت بهینه‌تری به عضلات منتقل می‌شود. این فرآیند می‌تواند باعث کاهش تجمع لاکتات در عضلات و در نتیجه بهبود ریکاوری و کارایی ورزشی شود.
3 - تغییرات عصبی و متابولیکی
موسیقی قادر است فعالیت مغز را در نواحی مرتبط با حرکت، توجه و ارزیابی عملکرد تغییر دهد. مطالعات نشان داده‌اند که گوش دادن به موسیقی موجب افزایش فعالیت در گره‌های مغزی می‌شود. این تغییرات عصبی می‌تواند به بهبود هماهنگی حرکتی، افزایش سرعت پردازش اطلاعات و حتی کاهش حس درد منجر شود. به علاوه، موسیقی تأثیراتی بر واکنش‌های هورمونی مانند افزایش یا کاهش آدرنالین و کورتیزول دارد که می‌تواند تأثیر مستقیم بر عملکرد ورزشی داشته باشد.
این عوامل به‌طور درهم‌تنیده باعث می‌شوند که فرد هنگام گوش دادن به موسیقی (مخصوصاً موسیقی دلخواه) احساس قدرت، تمرکز و پایداری بیشتری داشته باشد.
چرا گوش دادن به موسیقی مورد علاقه مهم است؟
پژوهش‌ها نشان داده‌اند که مهم نیست چه موسیقی‌ای پخش می‌شود؛ مهم این است که شما آن را دوست داشته باشید و آن را ترجیح بدهید. ترجیح موسیقی، یعنی انتخاب آهنگ، سبک یا تمپوهایی که با روحیه و انگیزه‌ی شما هم‌خوانی دارند.
افرادی که به موسیقی مورد علاقه‌شان گوش می‌دهند، نسبت به افرادی که به موسیقی تصادفی یا مورد علاقه‌ی دیگران گوش می‌دهند، عملکرد بهتری در تست‌های ورزشی از خود نشان داده‌اند. برای مثال:
- در تمرینات دوچرخه‌سواری، موسیقی دلخواه منجر به کاهش ادراک خستگی (RPE) و افزایش مسافت طی‌شده شده است.
- در تمرینات قدرتی، شنیدن موسیقی مورد علاقه باعث افزایش سرعت، قدرت، تعداد تکرار و انگیزه شده است.
تأثیرات روانی و احساسی
گوش دادن به موسیقی مورد علاقه در هنگام تمرین می‌تواند:
- احساسات منفی مثل خشم، اضطراب و افسردگی را کاهش دهد.
- احساس سرزندگی و نشاط (Vigor) را افزایش دهد.
- انگیزه و تمرکز ذهنی را به‌طور چشمگیری بالا ببرد.
در آزمایش‌هایی که افراد به موسیقی دلخواه خود گوش می‌دادند، خلق و خوی مثبت و میزان شادی و انرژی شان حتی در تمرینات سنگین بالا باقی می‌ماند.
تأثیرات فیزیولوژیکی و عصب‌شناختی
موسیقی می‌تواند روی فعالیت مغز، هورمون‌ها و حتی جریان خون تأثیر بگذارد:
- افزایش فعالیت در نواحی مغزی مرتبط با حرکت و انگیزش
- افزایش هورمون‌های انگیزشی مثل آدرنالین و کورتیزول در برخی سبک‌ها
- کاهش سطح لاکتات خون بعد از تمرین در هنگام گوش دادن به موسیقی انگیزشی
- بهبود فعالیت عصبی و عملکرد سیستم خودکار (مثل حفظ ضربان قلب پس از تمرین)
نوع تمرین و تأثیر موسیقی برای بهبود عملکرد ورزشی دلخواه
تمرینات استقامتی:
- موسیقی دلخواه می‌تواند باعث کاهش ادراک خستگی، افزایش تحمل، و حتی بهبود لاکتات‌زدایی شود.
- در خانم ها، این اثرات بیشتر گزارش شده‌اند، شاید به دلیل تفاوت‌های روانی-عصبی نسبت به آقایان.
تمرینات قدرتی:
- مطالعات نشان داده‌اند که در تمریناتی مثل پرس سینه یا ددلیفت، موسیقی دلخواه باعث افزایش تکرار تا ناتوانی، سرعت میله و انگیزه می‌شود.
- گوش دادن به موسیقی که دوست ندارید حتی می‌تواند عملکرد را کاهش دهد.
تمرینات بی‌هوازی و سرعتی:
- اگرچه تأثیر موسیقی دلخواه بر توان خروجی در تمرینات انفجاری چندان زیاد نیست، اما RPE پایین‌تر و انگیزه بیشتر ثبت شده است.
- این اثرات بیشتر روان‌شناختی هستند تا فیزیکی، اما همچنان اهمیت دارند.
موسیقی قبل از تمرین؛ آیا مؤثر است؟
در برخی ورزش‌ها، گوش دادن به موسیقی هنگام تمرین یا مسابقه امکان‌پذیر نیست. در این مواقع، شنیدن موسیقی مورد علاقه در گرم‌کردن یا قبل از تمرین می‌تواند نتایج مشابهی داشته باشد:
- افزایش انگیزه و انرژی قبل از تمرین
- تحریک سیستم عصبی و افزایش هورمون‌های انرژی‌زا
- اثرگذاری بر سرعت و قدرت بدون تغییر در RPE
حتی در تمرینات مقاومتی، گوش دادن به موسیقی قبل از اجرای ست‌ها باعث افزایش تعداد تکرار و قدرت شده است.
نکاتی برای مربیان و ورزشکاران
- از هدفون برای ایجاد تجربه شخصی در باشگاه استفاده کنید.
- در باشگاه، به ورزشکاران امکان انتخاب موسیقی بدهید.
- هنگام تمرینات شدید، موسیقی مورد علاقه را فعال کنید.
- از سبک‌هایی با تمپوی بالا و انرژی‌زا استفاده کنید، البته با رعایت سلیقه شخصی.
- در برنامه تمرینی، گوش دادن به موسیقی را مثل تغذیه و خواب، بخشی از آماده‌سازی در نظر بگیرید.
سخن پایانی
موسیقی دلخواه، یک مکمل طبیعی برای عملکرد بهتر
تحقیقات علمی به‌روشنی نشان داده‌اند که موسیقی، و خصوصاً موسیقی‌ای که فرد به آن علاقه دارد، می‌تواند یک ابزار قدرتمند برای ارتقاء عملکرد ورزشی باشد. این تأثیرات هم روانی هستند، هم فیزیولوژیکی، و هم ترکیبی از هر دو.
در پایان به این نکات مهم دقت کنید:
- موسیقی دلخواه، رمز موفقیت است: انتخاب موسیقی مطابق با سلیقه فردی، تأثیر بسزایی در کاهش ادراک خستگی و افزایش انگیزه دارد.
- تفاوت‌های فردی و جنسیتی: تأثیر موسیقی بر عملکرد ورزشی می‌تواند بسته به جنسیت و ویژگی‌های فردی متفاوت باشد. زنان ممکن است نسبت به موسیقی دلخواه حساس‌تر باشند و نتایج بهتری کسب کنند.
- کاربرد در تمرین و مسابقه: حتی اگر امکان گوش دادن به موسیقی در طول تمرین یا مسابقه فراهم نباشد، استفاده از آن در گرم‌کردن یا پیش‌نیاز تمرین نیز تأثیر قابل‌توجهی دارد.
- توصیه‌های عملی: استفاده از هدفون برای شخصی‌سازی موسیقی، تنظیم محیط تمرینی با انتخاب‌های گروهی و استفاده از موسیقی به عنوان بخشی از برنامه‌ی آماده‌سازی ورزشی از جمله توصیه‌های عملی به ورزشکاران و مربیان است
اگر به تمرین خود اهمیت می‌دهید، به پلی‌لیست خود هم توجه کنید. شاید آهنگ بعدی، همان چیزی باشد که شما را به رکورد جدیدتان می‌رساند!
نظرات خود را با ما در سایت تی فیت به اشتراک بگذاریدهمچنین برای شروع تمرینات شخصی‌سازی‌شده و دستیابی به اهداف ورزشی‌تون، همین حالا اپلیکیشن TFIT رو دانلود کنید و تجربه‌ای متفاوت از تمرینات ورزشی رو آغاز کنید. دانلود اپلیکیشن TFIT
بدون نظر